Eerste en tweede beslisser in een scheiding of relatiebreuk

Is het echt zo zwart wit?!

Aan elke beslissing om uit elkaar te gaan, gaat een lange periode vooraf van twijfel tussen scheiden of blijven. Het gaat vaak over het nemen van de verantwoordelijkheid over enerzijds de geschiedenis en anderzijds de eigenlijke beslissing.  

Hoe dan ook, een relatiebreuk of scheiding gaat niet over één nacht ijs!  

De dynamiek 

De uiteindelijke beslissing om te scheiden of uit de relatie te stappen, kent twee aspecten, nl. de psychologische beslissing en de feitelijke beslissing. Binnen dat proces spreken we van de eerste en tweede beslisser.  

Weinig zaken in ons leven zijn een rechtlijnig of lineair proces. We leven nu eenmaal in een complexe realiteit. Een realiteit waarin we continu invloed hebben op elkaar door gedrag en communicatie. Kortom, de zaken voorstellen als een simpele actie – reactie of oorzaak- gevolg relatie, doet de menselijke leefwereld onrecht aan.  

Ook het scheidingsproces is dus niet zo rechtlijnig als we zouden (willen) denken! 

Mensen gaan een relatie aan omdat het in zekere zin een meerwaarde oplevert voor elk van hen. De problemen duiken op wanneer we de meerwaarde beginnen te missen. We zien de zaken als vanzelfsprekend, we doen geen ‘moeite’ meer, of de relatie kost ons meer energie dan dat het ons energie geeft.  

Het is daarbij belangrijk om te zien dat beide partners invloed hebben: Je kan niet niet communiceren, je kan niet geen invloed uitoefenen. Iedereen heeft altijd invloed.  

Als je als partner bijvoorbeeld afstand neemt, fysiek en/of psychologisch, oefen je ook invloed uit op de ander. Als je beslist om niet meer te praten, geef je ook een signaal aan de ander. Je hebt dus invloed. Altijd. En die invloed is er op verschillende vlakken, tegelijkertijd én in twee richtingen.  

Eerste en tweede beslisser in een scheiding of relatiebreuk

Als we ervan uitgaan dat niemand dus zomaar 'ondergaat' én accepteren dat iedereen een invloed heeft op de ander, dan zal al snel duidelijk zijn dat ook in een scheiding of relatiebreuk beide partijen een aandeel hebben.  

Een scheiding of relatiebreuk is een proces en dat proces kent diverse fasen. De eerste fase kenmerkt zich door bepaalde signalen die worden uitgestuurd zoals ‘we moeten eens praten’ of ‘er moeten echt zaken veranderen’. Als de andere die signalen niet of niet volledig opvangt, dan kunnen de verschillen groter worden: men neemt afstand, letterlijk en/of figuurlijk.  

Loslaten betekent niet altijd opgeven... het is accepteren dat sommige dingen niet zijn zoals jij wilt.

En dan wordt het echt...  

Uiteindelijk neemt iemand, vaak na een lang en slopend proces van twijfel, angst, emoties, enzovoort, de beslissing om er de stekker uit te trekken. De ander wordt veelal overrompeld door die beslissing, ondanks de spanningen in de relatie: de tempo’s verschillen. Hierdoor ontstaat een onevenwicht, waardoor de communicatie vertroebeld, er spanning en emoties de kop op steken, wantrouwen en conflict vrij spel hebben om te escaleren. Samen naar een nieuwe toekomst kijken, is moeilijk...  

De eerste beslisser heeft besloten om de relatie te beëindigen. Waarom spreken we dan van een tweede beslisser? Die krijgt het gewoon te verteren, toch?! 

Die stelling klopt, naar mijn mening, niet helemaal. Ik permitteer me even om dit toe te lichten.

Eerst en vooral vind ik het belangrijk om te stellen dat er geen ‘dader’ noch ‘slachtoffer’ is in dit complexe verhaal. Wanneer de verschillen te groot worden, hebben beide partijen daar een aandeel in. Een relatie is gestoeld op een verleden, een geschiedenis die samen werd uitgebouwd en beiden hebben invloed gehad op die geschiedenis. Je moet dus beide verantwoordelijkheid nemen voor die geschiedenis en bijgevolg is het logisch dat je ook beide verantwoordelijk bent voor de uiteindelijke beslissing om apart verder te gaan. Ook al voelt dat in het begin niet zo.  

Van 'samen' naar 'samen' scheiden?  

Laat ons eerlijk zijn: je kan zelden alleen scheiden! Er moeten tal van zaken geregeld worden zoals een woning, inboedel, kinderen, gelden, ...  

Het is belangrijk om te zien dat ook de eerste beslisser geconfronteerd wordt met veel emoties, angst, rouw, verdriet en pijn. Het is eveneens cruciaal dat de eerste beslisser erkent dat de tweede beslisser overvallen wordt door de beslissing en dat die zich op een ander tempo bevindt. De tweede beslisser kan wel ‘kiezen’ hoe hij of zij met de scheiding omgaat. Daarenboven moet hij of zij niet akkoord gaan om te scheiden, wel moet er een acceptatie zijn van het feit dat de ander wil scheiden. 

Kortom, scheiden is een proces waarin beide partijen tijd nodig hebben om zaken te verwerken, om te rouwen, om op zoek te gaan naar zichzelf los van de relatie. En tijdens dat proces moeten al heel wat beslissingen genomen worden. Een bemiddelaar kan partijen helpen om samen tot bepaalde (tijdelijke) regelingen te komen. Om het gesprek tussen beide te ondersteunen: om te praten met en vooral echt te luisteren naar elkaar.